Πέμπτη 2 Ιουλίου 2015

Περί επιλογών

Μέσα στον κυκεώνα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ειδησεογραφικών ιστοσελίδων και γενικότερα του διαδικτύου, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει μια ανοικτή κυπριακή κοινωνία, που είναι έτοιμη να κρίνει, κατηγορήσει, δικάσει και καταδικάσει το ποιόν των δημοσίων προσώπων του τόπου. Τίποτα πια δεν είναι κρυφό. Ειδικά όταν τα δημόσια αυτά πρόσωπα επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν τα εν λόγω μέσα και λόγω απειρίας και της φύσης των ίδιων των μέσων αυτών, εκτίθενται ανεπανόρθωτα: «Ουδέν ψηφιακόν κρυπτόν». Δεν υπάρχει ούτε μεταφραστής, ούτε δημοσιογράφος για να κατηγορηθεί ότι δεν κατάλαβε σωστά ή ότι αλλοίωσε τα λεγόμενα. Με άλλα λόγια, ο βασιλιάς ήταν πάντοτε γυμνός, απλά τώρα όχι μόνο τον βλέπουν όλοι, αλλά το παραδέχονται κιόλας.

Αυτό προκαλεί στον οποιονδήποτε τυχαίο αναγνώστη την αίσθηση ότι επιτέλους τα πράγματα άλλαξαν, το μέλλον διαγράφεται λαμπρότερο και η ελπίδα αναζωπυρώνεται από τις στάχτες της.
Ή μήπως όχι;
Όπως πολλές έρευνες έχουν δείξει, η "ψηφιακή πολυφωνική δημοκρατία" είναι απλά μια ουτοπία. Όχι στην ύπαρξη της, αλλά στη χρήση που της γίνεται. Όπως και στους παραδοσιακούς κοινωνικούς κύκλους, που ο καθένας από μας δημιουργεί με άτομα που έχουν τις ίδιες πολιτικές απόψεις, ομάδα, χόμπι, κλπ, το ίδιο γίνεται και στον ψηφιακό χώρο. Ακολουθούμε, ως επί το πλείστον, άτομα και σελίδες που ενστερνίζονται τα πιστεύω μας. Τα υπόλοιπα, ενσυνείδητα και υποσυνείδητα, τα αγνοούμε. Για να το πούμε με απλά λόγια, είναι σαν να πηγαίνεις στο εστιατόριο με τη μεγαλύτερη ποικιλία στο μπουφέ και να ψάχνεις να βρεις το φαί της μαμάς σου.

Το μειονέκτημα είναι ότι ο "ψηφιακός" μας κύκλος είναι εκθετικά πολύ μεγαλύτερος του αληθινού.
Αυτό μας δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι πλειοψηφούμε έναντι των άλλων, την ύπαρξη των οποίων, όπως ήδη είπαμε,  θεωρούμε ανεπαρκή.

Άρα αναμένουμε, ότι στις οποιεσδήποτε περιπτώσεις καλείται ο "λαός", όπως εκλογές, συλλαλητήρια κλπ, οι δικές μας απόψεις θα έχουν το συντριπτικό πλεονέκτημα. Και κάπου εκεί ξυπνάμε μέσα στο σοκ, καταϊδρωμένοι και αναζητούμε τις συνωμοσίες και τα φαγοπότια που έταξαν οι "άλλοι" στο λαό. Μας είναι βλέπετε ασύλληπτο ότι συνειδητά κάποιοι δεν θα ενστερνίζονταν τις δικές μας απόψεις, αφού "στατιστικά" μας έβγαινε, βλέπαμε τα σημάδια.

Το ξυράφι του Όκαμ όμως θα έπρεπε να μας πείθει ότι η σωστή εξήγηση είναι η πιο απλή: δηλαδή το ότι κάναμε λάθος στις εκτιμήσεις μας. Ο "ξένος δάκτυλος" όμως είχε πάντα μια πιο δραματική επίδραση και συν τις άλλοις εξυπηρετεί την διαφύλαξη της ηθικής μας ανωτερότητας.

Κάπου εδώ μπορούμε να κάνουμε και ένα διαχωρισμό:
Υπάρχει συνήθως μια ομάδα* η οποία κάνει την παρουσία της γνωστή δια βοής. Δηλαδή, είναι αυτή που μεταφέρει τα μηνύματα και τις αξίες της πιο "φωνακτά" από τις άλλες υποομάδες. Η ομάδα αυτή χαρακτηρίζεται ως "Vocal Minority", δηλαδή ηχηρή μειοψηφία. Παραδείγματα της οποίας έχετε συναντήσει πάρα πολλές φορές. Δεν είναι όλοι οι οπαδοί μια ομάδας ποδοσφαίρου χούλιγκαν, αλλά οι ίδιοι νομίζουν ότι όλοι (οι άλλοι οπαδοί) έπρεπε να είναι σαν αυτούς. Το ίδιο και οι φανατικοί Ισλαμιστές, αποτελούν  ένα μικρό ποσοστό των δισεκατομμυρίων μουσουλμάνων, αλλά και αυτοί θεωρούν ότι τους εκπροσωπούν όλους. Παρόμοιες ομάδες θα συναντήσετε σε οποιοδήποτε τομέα ανθρώπινης συναναστροφής / ομαδοποίησης.

Στον αντίποδα, βρίσκονται τα μέλη της "Silent majority", της σιωπηλής πλειοψηφίας. Αυτοί δηλαδή που προτιμούν να κρατούν την άποψη τους για τον εαυτό τους, δεν προβαίνουν σε ακρότητες, δεν εκφράζονται δημοσίως, ούτε απαντούν ακόμα και σε ανώνυμα γκάλοπ. Έχουν όμως την αριθμητική υπεροχή για να αλλάξουν τα πράγματα ή αν θέλετε για να τα κρατήσουν ίδια. Παράδειγμα των ημερών μας, οι πρόσφατες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η ύπαρξη των ομάδων αυτών όμως, αποτελεί εν τέλει τη "Σκύλα και Χάρυβδη" ενός οποιουδήποτε πολιτικού συστήματος. Από τη μία, ο οποιοσδήποτε αιρετός αξιωματούχος για να καταφέρει να εκλεγεί, πρέπει να πείσει την σιωπηλή πλειοψηφία. Για να παραμείνει  όμως στην εξουσία πρέπει να ισορροπήσει και την ηχηρή μειοψηφία, γιατί είναι αυτή με τις μεγαλύτερες "διαφημιστικές / δυσφημιστικές" μετοχές. Πόσες φορές δεν έχουμε δει την απαίτηση παραίτησης ενός προπονητή ομάδας από τους "φανατικούς" να γίνεται δεκτή; Ίσως γιατί οι ομάδες θεωρούν τους "ηχηρούς λίγους" πιο σημαντικούς από τους πολλούς. Πρώτον, διότι τα συμβούλια των ομάδων δεν ψηφίζονται από αυτούς και δεύτερον, τα έσοδα από τους λίγους είναι περισσότερα και πιο σίγουρα.

Στη δημόσια πολιτική ζωή, βλέπουμε να γίνεται το αντίθετο.  Οι "ηχηροί λίγοι" αγνοούνται επιδεικτικά, οι εκκλήσεις για παραιτήσεις διεφθαρμένων αξιωματούχων πέφτουν στο κενό, η έλλειψη ισονομίας και ισότητας, δεν είναι αρκετές για την αλλαγή του συστήματος. Ο λόγος: η σιωπηλή πλειοψηφία δίνει στο σύστημα λευκή επιταγή αγνόησης. Εδώ το πλεονέκτημα δίνεται από τους σιωπηλούς, διότι ο αριθμός τους και μόνο είναι αρκετός για να επανεκλέξει το κόμμα, τον βουλευτή, τον πρόεδρο. Παράδειγμα των ημερών μας, η συζήτηση για το σύμφωνο συμβίωσης. Η ηχηρή μειοψηφία μας ενημέρωσε για τους βουλευτές που τήρησαν αποχή, που είπαν όχι και που αποφάσισαν να πάνε τουαλέτα. Η σιωπηρή πλειοψηφία όμως είμαι σίγουρος ότι θα τους επανεκλέξει. Είναι βλέπετε πολύ πιο συντηρητική απ’ ότι νομίζουμε.

Το ίδιο βλέπω και τώρα με το δημοψήφισμα στην Ελλάδα. Οι ηχηρές μειοψηφίες (και των δύο επιλογών δηλαδή) αναλώνονται σ’ ένα πόλεμο εξύβρισης στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο, αλλά ξέρω πολύ καλά πως όλοι αυτοί, ούτε ένα χωριό δεν φτάνουν να γεμίσουν. Η καθοριστική ψήφος ανήκει στους πολλούς, σ’ αυτούς που κανείς δεν ακούει και δεν υπολογίζει, γιατί ακριβώς ποτέ δεν μιλούν και δεν εκφράζονται δημοσίως. Αυτοί, είναι η Ελλάδα, και αυτοί και μόνον ξέρουν την απάντηση.

Σταματήστε το λοιπόν τον εμφύλιο. Δεν εκφράζετε κανένα άλλο, εξόν απ’ τους πέντε δικούς σας νοματαίους. Όποια και να ‘ναι η απάντηση της Κυριακής, δεν οφείλεται σε σας.









Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου